بررسی صبغه عرفانی مناجات های شهدای دفاع مقدّس

حوادث و رویدادهای بزرگ، انقلاب‏ها و جنگ‏ها، با تأثیری عمیق و گسترده در تاریخ جوامع انسانی، فرهنگ و ادبیّات و هنر تازه‏ای را به همراه می‏آورد. هشت سال جنگعراق علیه ایران نیزکه ناخواسته به فاصله‏ کوتاهی پس از انقلاب به کشور ما تحمیل شد، منجر به شکل­گیری نوع خاصی از ادبیّات به نام ادبیّات دفاع مقدّس شده که تفاوت عمده‏اش با ادبیّات جنگ در دنیا، معنویت نهفته در آن است. در آن برهه از زمان که به دوران دفاع مقدّس مشهور شد، رزمندگان با نوشتن یادداشت‏های روزانه، وصیت‏نامه‏، دست‏نوشته، نامه، مناجات و دل‏نوشته آثاری را خلق کردند که از بسیاری جهات قابل بررسی است. پژوهش حاضر از نوع مستند به شیوه‏ تحلیل محتوا به بررسی و تحلیل مناجات­های شهدا با محوریّت وصیّت‏نامه ‏شهدای استان فارس پرداخته و در پی آنست که مشخّص کند عواطف حاکم بر مناجات­های شهدا کدام است و کدام یک از مفاهیم عرفانی در این مناجات­ها مطرح شده­است. مناجات­های‏ مورد بررسی در دو دسته مناجات‏های بدون درخواست (راز و نیازهای عاشقانه) و مناجات‏های دارای درخواست دسته‏بندی شده‏اند. رسیدن به مقام والای شهادت، مهم‏ترین و بیشترین درخواست شهدا بوده و پس از آن پناه بردن از شرّ دنیا و نفس امّاره به خداوند، طلب آمرزش گناهان کبیره و صغیره، هدایت و طلب پیروزی در جایگاه‏های بعدی قرار گرفته­است.